Heb je ook maar iets met gereedschap, dan ken je de multitool van Leatherman: een verzameling uitvouwbaar gereedschap met de afmeting van een zakmes. Hommeage sprak met de charismatische uitvinder er van, Tim Leatherman.

Uitstraling

 

Als je Tim Leatherman ontmoet, word je meteen gegrepen door zijn uitstraling. Voor je staat een ietwat verlegen, aimabele Amerikaan die leeft voor zijn passie, zijn gezin, zijn mensen én zijn klanten. Wereldwijd, want wat ooit begon in een kleine werkplaats is uitgegroeid tot een multinational van allure. Zijn verhaal is er een van ongekend doorzettingsvermogen, gedrevenheid en gaat vooral over vasthouden aan je ideeën en idealen.

 

Fiat 600

 

Het ‘American Dream’-verhaal begint medio jaren zeventig overigens in Amsterdam. Tim Leatherman koopt hier samen met zijn vrouw Chau een Fiat 600. Voor driehonderd dollar. Met de kleine Italiaan verkennen ze heel Europa. En omgeving: zelfs Iran wordt bezocht.

Dé Fiat 600 in kwestie, met Tim Leatherman, medio jaren zeventig

Sleutelmomentje

 

De Fiat heeft onderweg nog wel eens een sleutelmomentje nodig, iets waarvoor de technisch opgeleide Tim zijn hand niet omdraait. Met de juiste kennis en wat basisgereedschap kwam je in die jaren tenslotte nog heel ver. Letterlijk zelfs. “Ik heb vaak staan sleutelen en miste dan wel eens wat gereedschap. Bovendien hebben we tijdens onze trip in heel wat bouwvallige hotelletjes geslapen. Ik moest soms eerst het leidingwerk aandraaien om druppende kranen en buizen te repareren. Naar een receptie gaan om zoiets te melden, had in die tijd in veel landen geen enkele zin. Zelf doen was eenvoudiger en het gereedschap had ik toch al bij me vanwege de auto”, weet Leatherman nog.

Tim Leatherman

Zakmes

 

Een van die gereedschappen die hij bij zich had, was een zakmes. Leatherman: “Daarvan dacht ik dat het handig zou zijn als je meer dan alleen een mes kunt uitklappen. Daar ben ik over gaan doordenken en op een hotelkamer in Teheran heb ik mijn eerste protype gemaakt, van karton. Ik zag een tang voor mij, met daaraan vast allerlei andere gereedschappen. Bijvoorbeeld om onderweg loodgieter of automonteur te kunnen zijn”.

 

Maandje

 

Bij thuiskomst dook de uitvinder zijn workshop in om zijn droom met minimale middelen vorm te geven. Hij dacht binnen een maandje klaar te zijn, maar het werd uiteindelijk een proces dat drie jaar heeft geduurd. “Het moeilijkste was om te bedenken hoe ik de hendels zo lang mogelijk kon krijgen. Hoe langer de handgreep, hoe meer kracht je op de tang kunt zetten. Daarnaast moest ik voorkomen dat de hendels elkaar zouden raken. Daar wil je immers niet met je vel of vinger tussen komen”, aldus de uitvinder.

Voor allerlei werkzaamheden geschikt.

Je mag er ook gewoon een fles mee openen

Handgrepen

 

De oplossing kwam in de vorm van twee pinnen waar de hendels omheen draaien en zo de tang afschermen wanneer je de tool dichtklapt. In de handgrepen was vervolgens alle ruimte voor gereedschappen, waaronder een mes, een (kruiskop)schroevendraaier, vijl, schaar en ga zo maar door. Dertien stuks in totaal. “Ik heb nooit het idee gehad om op te geven, maar ik heb wel eens een traantje gelaten. Het heeft heel veel inspanning en tijd gekost, gelukkig met de steun van mijn vrouw.”

 

Links een van de prototypes. Duidelijk te zien is dat de pinnen bovenaan de handgrepen nog ontbreken. De foto rechts toont de revolutie.

Gadget?

 

Met een goed functionerend exemplaar was hij er nog niet. Het was genoeg voor een patent, maar mogelijke producenten zagen er niks in: gereedschapmakers vonden het slechts een gadget, messenfabrikanten zagen het als gereedschap. Pas in 1983 kwam er schot in de zaak. Na talloze afwijzingen meldde Steve Berliner zich bij Leatherman. Deze oude studievriend hielp hem met de verkoop, met een eerste succes in de vorm van een bestelling van 500 stuks. Leatherman: “In het eerste jaar hoopten we vierduizend stuks van het gereedschap te kunnen verkopen, ondertussen gedoopt als Pocket Survival Tool (PST). Dat werden er dertigduizend. Een ongekend succes. Tien jaar later stond de teller al op meer dan een miljoen.”

Outdoor

 

Vandaag de dag maakt Leatherman in Portland (Oregon, VS) vele verschillende multitools en gereedschappen, onder andere voor vakmensen, doe-het-zelvers, hobbyisten en outdoor-liefhebbers. Een Leatherman is voor hen ondertussen niet meer weg te denken. Een briljant stukje gereedschap dat het leven een stukje makkelijker maakt. Kijk voor meer informatie op www.leatherman.com of op de site van Adola, de Nederlandse importeur.

 

De schrijver van dit stuk maakt op zijn motor al decennia gebruik van een PST. Samen met duckttape en een paar tiewraps is vrijwel alles te repareren en daarom onmisbaar op lange (motor)reizen. Wat je er niet mee kunt repareren is echt kapot of vraagt om hogere technische kennis.

Geen artikelen meer